स्पर्धक क्रमांक ११६ कार्तिक सदानंद गोसावी सिंधुदुर्ग

राजा शिवछत्रपती

         निश्र्चयाचा महामेरू ।

        बहुती जणांसी आधारू  । 

अखंड स्थितीचा निर्धारू श्रीमंत योगी ।

    ह्या भूमंडळाला अक्षयॠणी करुन ठेवणारा जाणता राजा म्हणजे छत्रपती शिवाजी महाराज !

    थकून भागून एका झाडाखाली बसावं , झाडाखाली विंचू निघाला . विंचवाला मारण्यासाठी दगड उचलावा , दगडाखाली साप निघावा . सापाला बघून पळत सुटाव , पळता पळता विहीरीत पडावं . विहीरीत मगर दिसावी . मगरीपासून वाचण्यासाठी पुन्हा वर यावं , वर यावं तर वाघ दिसावा . वाघापासून वाचण्यासाठी पुन्हा त्याच विहीरीत उडी टाकावी .उडी टाकता टाकता एका फांदीला पकडाव . फांदीच्या वर उठाव , मधाचा थेंब तोंडात पडावा . त्याचप्रमाणे छत्रपती शिवाजी महाराजांनी " हिंदवी स्वराज्य " स्थापन केले . 

    इयत्ता चौथीत असताना इतिहासाच्या पाठ्यपुस्तकाव्दारे पहिल्यांदाच संपूर्ण महाराष्ट्राचे आराध्य दैवत छ. शिवाजी महाराजांची ओळख झाली . मुख्यपृष्ठावर राजे घोड्यावर बसलेले आणि सोबत मावळे , असे चित्र आजही आठवते . इतिहासाचं संपूर्ण पुस्तक महाराजांचा पराक्रम सांगत होते . शौर्य , धैर्य , बुद्धीमत्ता , चातुर्य , लढाऊपणा सर्व काही अगदी दैवी कथेप्रमाणे पानापानांवर ओसांडून वाहत होती . शिवरायांचे बालपण , शिवनेरी किल्ल्यावरील राजांच्या जन्म स्थळाचा फोटो , रायरेश्वराच्या मंदिरात बेलपत्र वाहून बालशिवबाने घेतलेली स्वराज्य स्थापनेची प्रतिज्ञा पाहताना आपल्यालाही  "मावळा " व्हायचय ते चित्र आठवते . अफजल खानाने हात पसरवून राजांना दिलेलं आलिंगन आणि राजांनी काढलेला कोथळा हे वाचताना त्या बालवयातही हाताच्या मुठी आवळल्या जायच्या . आग्र्याच्या दरबारातील तो प्रसंग , बादशहाच्या हातावर तुरी दिल्या . हे शिवरायांनी आम्हाला जगावं कसं हे शिकवलं . ' गड आला पण सिंह गेला ' हा धडा वाचताना तानाजीसाठी शिवरायांना हळहळताना वाचून डोळ्यांच्या पापण्या ओल्या व्हायच्या . ज्यांना पहिल्यांदा महाराज , हिंदवी स्वराज्य ,त्यांचे ते मावळे ,ते बाजी , ते तानाजी , त्यांचे विजयी अश्व , शिवराज्याभिषेक या सा-यांची पहिली ज्या पुस्तकाने करून दिली ते चौथीच पुस्तक .

  कलिकालभूजंगमावलीढं निखिलं 

  धर्मवेक्ष्य विक्लयं य: । 

  जगत: परिरंशतोवतापो : ( तीर्ण :) 

  स शिवच्छत्रपतिर्जयत्ये जय : ।।

    ध. छ. संभाजी महाराजांनी छ. शिवाजी महाराजांचे वर्णन करताना  "बुधभूषण"  ग्रंथामध्ये असे म्हटले आहे -

 पृथ्वीवर ' संपूर्ण धर्म ' च कलिकालरुपी सर्पाने ग्रासलेला आहे . हे पाहून ते व्याकूळ झाले आणि ज्या जगदिश्वराने अंशावतार धारण केला , असे ते अजिंक्य श्रीशिवछत्रपती (सदा ) विजयी होवोत . 

   सह्याद्रीच्या कड्याकपा-यातुन हिंदवी स्वराज्याची आरोळी ठोकणारा  सह्याद्रीचा बाणेदार , ढाण्यावाघ अष्टपैलू जाणता राजा छ. शिवाजी महाराजांचा जन्म १९ फेब्रुवारी १६३० रोजी शिवनेरी किल्ल्यावर झाला . त्यांच्या मातेचे नाव जिजाऊ , पित्याचे नाव शहाजी भोसले .

   छ. शिवाजी महाराज हे आदर्श पुत्र , सावध नेता , कुशल संघटक , लोककल्याणकारी प्रशासक , हिकमती लढवय्या , दुर्जनांचा कर्दन काळ , सज्जनांचा कैवारी आणि एक नवयुग निर्माता असे शिवरायांच्या व्यक्तिमत्तवाचे कितीतरी पैलू आहेत.

   हिंदवी स्वराज्य स्थापन करताना शत्रू बलाढ्य होते पण त्यांनी हिंमत सोडली नाही , काळ कठीण होता पण त्यांनी स्वाभिमान सोडला नाही , बादशहाच्या ‌बाजूने लाखो लोक होते पण त्यांनी न्यायाची बाजू सोडली नाही . सध्याच्या परिस्थितीचा विचार करता लक्षात येईल की , माणसाचा पराभव हा क्षणात नाही तर आधी मनात होतो . हे शिवाजी महाराजांनी ३५० वर्षांपूर्वी ओळखले होते. 

   शिवकालीन इतिहासाचा अभ्यास केला तर लक्षात येईल. म्लेंच्छ (मुघल) सत्ता सर्वत्र होती . या‌ म्लेंच्छ सत्तेविरुद्ध शिवरायांनी बंड पुकारले. त्यासाठी लोकांच्या मनातील भिती नाहीशी केली . त्यामुळे स्वराज्य निर्माण झालं.आता काहीशी परिस्थिती वेगळी नाही . कोरोना विषाणूमुळे माणसं घाबरली आहेत . जराशी सर्दी ,खोकला , ताप आला तर लगेच टेस्ट करायला जातात . पाॅजिटिव्ह रीपोर्ट आला की , सर्वत्र भितीचे वातावरण ! शिवविचार अंर्तमनात रुजवले तर तुम्हाला लक्षात येईल. शिवरायांनी नैसर्गिक साधनांचा वापर करून युद्ध जिंकलीत . ताप , सर्दी , खोकला आला तर तांदूळाची पेज , तुळसीची पाने , तसेच इतर अनेक औषधी वनस्पतींचा काढा हे आपल्या जवळच आहे . या सर्वांचा वापर करणे आवश्यक आहे . जरी रीपोर्ट पाॅजिटीव्ह आला तरी आपण या सर्वांचा वापर करून त्यावर मात करू शकतो . 

   म्हणूनचं शिवरायांचे नामघोष करण्यापेक्षा त्यांचे विचार , त्यांची शिकवण , युद्धनीती ह्या गोष्टी अंतर्भूत  रुजविणे काळची गरज आहे . म्हणूनचं म्हणावेसे वाटते  - 

     शिवरायांचे आठवावे रूप । 

   शिवरायांचा आठवावा प्रताप ।शिवरायांचा आठवावा साक्षेप भूमंडळी ।।

Previous article

Next Post

Next article

Previous Post